Żyworódki - co warto o nich wiedzieć?

Żyworódka, znana również jako Kalanchoe lub płodnolist, należy do grupy roślin gruboszowatych obejmujący około 125 gatunków. Zwykle stosowana jako dekoracja domu lub biura, ponieważ wymaga niewielkiej opieki.

Według specjalistów od roślin leczniczych żyworódka ma właściwości przeciwzapalne i przeciwutleniające.

Ponad sto gatunków żyworódek jest typowych dla różnych części świata, takich jak Europa, Azja i Afryka. Jednak w ostatnich latach głównie te pochodzące z Madagaskaru przyciągnęły uwagę naukowców ze względu na ich właściwości i korzyści. 

Żyworódka ma zdolność gromadzenia wody w liściach. Jej podlewanie może być sporadyczne, dlatego też jest rośliną łatwą w uprawie.

Najbardziej znane odmiany żyworódki

Istnieje duża liczba roślin z grupy żyworódek, jednak dwie są najważniejsze pod względem ich właściwości leczniczych. Co więcej, były one najczęściej badane w ostatnich latach. Nie wszystkie żyworódki są jadalne, wśród tej grupy są też toksyczne. 

    1. Żyworódka pierzasta (Kalanchoe Pinnata) znana również jako „roślina Goethego”, „liściem powietrza”, „wiecznie żywą” lub „chwastem czarownicy”.

W Europie (zwłaszcza w Niemczech) znana jest jako „ roślina Goethego ”, ponieważ ​​była ulubioną rośliną słynnego niemieckiego pisarza i poety Johanna Wolfganga von Goethego , żyjącego na przełomie XVIII i XIX wieku. Poeta był także wielkim uczonym i pasjonował się botaniką i wydaje się, że spośród wszystkich roślin szczególnie zainteresowała go Kalanchoe Pinnata , którą zwykł dawać przyjaciołom, gdy odwiedzali go w jego domu.

Kalanchoe Pinnata pochodzi z Madagaskaru i obecnie jest szeroko rozpowszechniona w prawie wszystkich obszarach klimatu subtropikalnego i tropikalnego: Ameryka Łacińska, Indie, Nowa Zelandia, Australia, Wyspy Galapagos, Polinezja, Hawaje itp. W wielu z tych miejsc uważa się ją za prawdziwy chwast, podczas gdy w innych jest wysoko ceniona ze względu na swoje niezwykłe właściwości lecznicze.

Żyworódka pierzasta ma nietypowy sposób rozmnażania się. Po odłamaniu liścia i ułożeniu go na podłożu na jego brzegu pojawiają się rozmnóżki (pomiędzy ząbkami liścia). Roślinę można ukorzeniać też z łodygi. 

Zastosowanie żyworódki Pinnata

W każdym zakątku świata roślina ta znajduje różne zastosowania:

• Na Trynidadzie i Tobago liście Kalanchoe Pinnata stosuje się jako lek na nadciśnienie . 
• W kilku rejonach Ameryki Południowej, poprzez wyciskanie soku z liści, przygotowuje się napój stosowany w leczeniu przeziębienia, kaszlu, gorączki, zapalenia oskrzeli i ogólnie wszelkich problemów z drogami oddechowymi . Rozgniecioną stosuje się zewnętrznie w postaci okładów przy leczeniu różnych schorzeń skóry: ran, oparzeń, wrzodów, zapaleń skóry , a także przy stłuczeniach wewnętrznych oraz w celu przyspieszenia gojenia złamań kości . 
• W Meksyku stosuje się ją w leczeniu zaburzeń miesiączkowania, zwłaszcza gdy miesiączka jest zbyt obfita, ponieważ liście mają właściwości przeciwkrwotoczne. 
• W Indiach w tradycyjnej medycynie ajurwedyjskiej stosowana jest przy wymiotach i biegunkach, a także do użytku zewnętrznego przy ukąszeniach owadów i węży.

Właściwości żyworódki pierzastej

Liście żyworódki pierzastwj zawierają: alkaloidy, glikozydy triterpenowe, flawonoidy, steroidy, witaminy, mokroelementy (cynk, żelazo), makroelementy (magnez, potas, wapń, sód, fosfor), enzymy i lipidy.

Liście zawierają również grupę substancji chemicznych zwanych bufadienolidami, które wzbudziły zainteresowanie naukowców. Substancje te mają bardzo podobną strukturę i działanie do niektórych leków, stosowanych w leczeniu klinicznym zastoinowej niewydolności serca i schorzeń pokrewnych. W kilku badaniach klinicznych wykazano, że bufadienolidy z żyworódki mają wyraźne właściwości owadobójcze, przeciwbakteryjne, a przede wszystkim przeciwnowotworowe. 

Liście mają także właściwości immunostymulujące (wzmacniające układ immunologiczny), przeciwzapalne i rozszerzające naczynia krwionośne, dzięki czemu są skuteczne w leczeniu różnych typów nowotworów, białaczki, tocznia, mięśniaków, powikłań płucnych i nerkowych, cukrzycy, zapalenia oskrzeli, wrzodów, oparzeń i chorób skóry.

    2. Żyworódka Daigremonta (Kalanchoe Daigremontiana) jest jedną z najbardziej znanych. Nazywa się ją „aranto” czyli "kręgosłupem diabła", „matką tysięcy” lub „meksykańską Kalanchoe”. 

Jak to często bywa z egzotycznymi roślinami, które stosunkowo niedawno trafiły do naszych domów, ich nazwy są często mylone. Żyworódka pierzasta jest zdecydowanie najbardziej wartościowa i to ją wykorzystuje się w ziołolecznictwie i kosmetykach. 

Właściwości lecznicze żyworódki Daigremonta są zdecydowanie mniejsze. Należy ją stosować głównie zewnętrznie. Jej naturalnym środowiskiem są kraje o klimacie tropikalnym, takie jak Indie i Madagaskar, wyspa, z której pochodzi roślina. 

Żyworódka Daigremonta charakteryzuje się zielonymi, mięsistymi liśćmi, z ciemnymi, wydłużonymi plamami na dolnej powierzchni.  Rozmnaża się przez "rozsiewanie potomstwa". Na krawędziach jej dużych liści znajdują się małe listki, które po odpadnięciu szybko się zakorzeniają. Z tego powodu charakteryzuje się również dużą inwazyjnością. 

Żyworódka Daigremonta jest odporna na słońce, cień, zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz pomieszczeń. Jest również odporna na szkodniki i choroby. Zimą temperatura w pomieszczeniu, w którym przetrzymujemy żyworódkę nie powinna spadać poniżej 15 stopni Celsjusza. Lepiej znosi okresowe przesuszenie niż nadmiar wody, który prowadzi do gnicia korzeni. 

Maść sporządzoną ze świeżego soku z liści żyworódki Daigremonta zmieszanego z olejem lub masłem shea można stosować zewnętrznie na ropnie, oparzenia, owrzodzenia i rany . Tak przygotowana maść ma działanie przeciwkrwotoczne i przeciwzapalne.

3. Żyworódka wąskolistna (Kalanchoe Tubiflora) - żyworódka trująca

Żyworódka wąskolistna to odmiana uprawiana jako sukulent dekoracyjny o ciekawym pokroju i kwiatach.

Liście żyworódki wąskolistnej wyrastają regularnie wokół pionowych pędów i są w kształcie zwężonych, spłaszczonych rurek. Na krawędziach liści tak jak u żyworódki Daigremonta wyrastają rozmnóżki. 

Niektóre odmiany mają lekko spłaszczone liście. Cała roślina jest trująca. Zawiera glikozydy nasercowe, które podrażniają układ serca, a w dużych ilościach mogą powodować zatrzymanie pracy serca.