Czym jest liofilizacja?

Liofilizacja to jedna z najskuteczniejszych metod konserwowania żywności. To proces polegający na usuwaniu wody z żywności. Proces liofilizacji i suszenia mają tę samą zasadę – zmniejszenie ilości wody w żywności. Jednak proces liofilizacji jest znacznie bardziej złożony i wymagający niż tradycyjne suszenie. Tradycyjne suszenie wymaga pewnego poziomu ciepła. Liofilizację natomiast przeprowadza się w niskich temperaturach.

Suszenie odbywa się najczęściej w piekarnikach, które po podgrzaniu powodują odparowanie wody naturalnie obecnej w żywności. 

Liofilizacja wymaga bardziej zaawansowanych materiałów i maszyn z technologicznego punktu widzenia. Cały proces jest przeprowadzany w niskiej temperaturze i niskim ciśnieniu. Jest to jeden z najważniejszych procesów, dzięki któremu żywność jest mniej psująca się, pozwalająca zachować dłuższą datę przydatności do spożycia jednocześnie zachowując jej właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne.

Liofilizacja w trzech krokach:

• Krok 1: Ten etap liofilizacji polega na zamrożeniu żywności. Po zamrożeniu mamy w żywności wodę w stanie stałym, co jest jedną z cech najlepiej odróżniających tę technikę od suszenia.
• Krok 2: Żywność poddawana jest działaniu próżni.
• Krok 3: W tej fazie ulega nagrzaniu do poziomu sublimacji. to znaczy woda w postaci stałej przechodzi bezpośrednio w postać gazową, bez przechodzenia przez stan ciekły. W procesie liofilizacji zostaje usunięte nawet 98% wody

Zastosowania liofilizacji:

Liofilizacja w przemyśle spożywczym

Liofilizacja jest szczególnie rozpowszechniona w sektorze spożywczym, gdzie minimalizuje utratę składników odżywczych w żywności bez konieczności stosowania konserwantów, zachowując kolor, smak i świeżość zbliżoną do świeżej żywności. Co więcej, żywność liofilizowana ma niewielką objętość, jest lekka i ma długi okres przydatności do spożycia, co czyni ją bardzo odpowiednią do podróży na świeżym powietrzu, pomocy w przypadku klęsk żywiołowych i innych scenariuszy. 

Przykłady produktów liofilizowanych, które są obecne w naszym codziennym życiu:

• owoce
• warzywa 
• kawa rozpuszczalna
• zioła
• przyprawy
• mleko w proszku
• surowa lub gotowana wołowina, 
• owoce morza

Liofilizacja w przemyśle farmaceutycznym

W sektorze farmaceutycznym technologia liofilizacji ma fundamentalne znaczenie dla stabilności i okresu trwałości szczepionek, antybiotyków i produktów biologicznych. Dzięki liofilizacji leki można transportować i przechowywać bez konieczności chłodzenia, co znacznie ułatwia obrót i stosowanie leków.

Liofilizacja w badaniach biotechnologicznych

Technologia liofilizacji ukazuje swoją wyjątkową wartość również w obszarze biotechnologii i badań naukowych, zwłaszcza w długotrwałym utrwalaniu próbek biologicznych, takich jak DNA, osocze, komórki itp.

Wady liofilizacji

Jest to proces droższy niż odwodnienie, a energia potrzebna do usunięcia kilograma wody jest prawie dwukrotnie większa w porównaniu do metody tradycyjnej.